I. Hệ Thống PCCC Cho Các Phòng Thiết Bị Điện
Các hệ thống PCCC cho phòng thiết bị điện có thể sử dụng một trong các hệ thống hệ thống sau đây: Novec 1230, FM-200, Stat-X, Nitơ, CO2.
Tuy nhiên để lựa chọn hệ thống chữa cháy đảm bảo hiệu quả, an toàn và tiết kiệm nhất, thì hãy cùng PCCC Sài Gòn tìm hiểu qua bài viết này.
Trước khi tìm hiểu về hệ thống PCCC cho các thiết bị điện, chúng ta tìm hiểu tầm quan trọng của phòng thiết bị điện và nguyên nhân dẫn đến cháy nổ điện.
1. Tầm quan trọng của phòng thiết bị điện
Phòng cháy chữa cháy (PCCC) phòng thiết bị điện luôn là sự quan tâm và lo láng của nhiều người.
Phòng thiết bị điện là nguồn cung cấp điện chủ yếu cho toàn bộ hệ thống điện của tòa nhà, nhà máy, nhà xưởng, nhà kho,… để phục vụ cho việc sinh hoạt, kinh doanh, sản xuất.
Khi phòng thiết bị điện hoạt động liên tục sinh ra nhiệt cao, dễ gây cháy nổ và cháy lan rất nhanh gây ảnh đến kinh doanh sản xuất và tính mạng con người.
Ngoài ra các thiết bị điện thường là những thiết bị quan trọng đắt tiền, khi có sự cố xảy ra gây ra thiệt hại rất lớn.
2. Những nguyên gây cháy nổ tại các phòng thiết bị điện.
- Quá tải điện năng
- Mối nối dây không chặt
- Chập mạch,…
Theo thống kê của Cục cảnh sát phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn cứu hộ, trong những năm gần đây số vụ cháy, nổ xảy ra trên địa bàn cả nước thì có tới 60% đến 70% nguyên nhân là do sử dụng điện.
3. Biện pháp PCCC cho các phòng thiết bị điện.
- Thi công lắp đặt hệ thống điện, thiết bị điện đúng cách, đúng tiêu chuẩn kỹ thuật. Đảm bảo sử dụng điện, dây điện không quá tải.
- Thường xuyên kiểm tra, bảo trì bảo dưỡng hệ thống điện, phòng thiết bị điện.
- Trang bị đầy đủ các thiết bị PCCC, phương tiện PCCC theo quy định.
- Tại các phòng điện rộng lớn, có nhiều thiết bị giá trị cao, không có người thường trực 24/24, không thể sử dụng các bình chữa cháy xách tay thông thường để chữa cháy thì phải lắp đặt các hệ thống PCCC tự động.
Hệ thống thường được sử dụng để chữa cháy cho các phòng thiết bị điện gồm: CO2, Khí trơ (IG-01, IG-55, IG-100, IG-541), FM-200, Stat-X, Novec 1230
Chúng ta hãy cùng tìm hiểu thêm chi tiết hơn ở phần tổng quan về hệ thống PCCC ở phần dưới đây.
Hệ thống PCCC cho các phòng thiết bị điện
II. Các hệ thống phòng cháy chữa cháy phổ biến hiện nay
- Nước
- bột ABC
- CO2
- Khí trơ (IG-01, IG-55, IG-100, IG-541)
- FM-200
- Stat-X
- Novec 1230
1. Chữa cháy bằng nước
- Nước là loại chất chữa cháy thông dụng nhất vì dễ kiếm và chi phí rẻ.
- Chữa cháy bằng nước phù hợp với các toà nhà cao tầng, nhà xưởng, trung tâm thương mại…
- Không phù hợp cho lắp đặt các khu vực phòng máy chủ, phòng chứa thiết bị điện hoặc những sản phẩm có đặc tính hư hại nhiều khi gặp nước.
Lưu ý: Tuyệt đối không sử dụng nước để dập tắt đám cháy xăng dầu vì xăng, dầu nhẹ hơn nước, không hòa tan trong nước nên gây cháy lan. Ở những đám cháy có điện, cần ngắt nguồn điện trước khi dập tắt đám cháy
2. Chữa cháy bằng bột ABC
Chữa cháy bằng bột ABC chủ yếu ở dạng các loại bình xách tay và xe đẩy, bình dùng để chữa các đám cháy nhỏ, phù hợp để đặt ở gia đình, nhà xưởng và các tòa nhà.
3. Bình xách tay CO2 và hệ thống chữa cháy tự động
- CO2 gồm bình xách tay và hệ thống chữa cháy tự động.
- Bình xách tay CO2 dùng để chữa cháy đám cháy nhỏ, phù hợp để đặt ở gia đình, nhà xưởng và các tòa nhà.
- Hệ thống chữa cháy tự động CO2 bao gồm cụm bình, hệ thống đường ống dẫn khí, trung tâm điều khiển, các đầu dò khói, dò nhiệt, chuông còi đèn báo động và đầu phun xả khí.
- CO2 dập tắt lửa bằng cách giảm nồng độ oxy trong không khí xuống thấp hơn nồng độ oxy cần thiết để duy trì sự cháy (dưới 14%). Hơn nữa, độ lạnh của CO2 làm tăng thêm hiệu quả dập tắt cháy.
Ứng dụng:
- Phòng điều khiển và xử lý dữ liệu
- Phòng biến áp, bảng điện
- Thiết bị viễn thông
- Kho lưu trữ giấy tờ
- Hầm cable
- Phòng chứa động cơ
- Kho chứa chất lỏng dễ cháy,…
- Hệ thô
Hệ thống CO2 là một trong những hệ thống PCCC có thể chữa cháy cho các phòng thiết bị điện rất hiệu quả và phổ biến, tuy nhiên CO2 có một số các điều cần lưu ý: không nên sử CO2 chữa cháy nơi có người làm việc. Vì CO2 có thể gây nguy hiểm đến con người khi làm giảm nồng độ oxi và có thể gây bỏng lạnh.
4. Hệ thống chữa cháy tự động khí trơ
Hệ thống chữa cháy tự động khí trơ (IG-01, IG-55, IG-100, IG-541) hoạt động tương tự như hệ thống chữa cháy tự động CO2.
- Dập tắt đám cháy dựa trên nguyên lý làm giảm nồng độ oxy trong không khí xuống thấp hơn nồng độ oxy cần thiết để duy trì sự cháy (dưới 14%).
- Phù hợp chữa cháy cho Phòng điều khiển, phòng xử lý dữ liệu, Phòng biến áp, bảng điện, phòng data center, phòng máy chủ (phòng server), Thiết bị viễn thông,… những nơi ít người hoạt động.
- Sự khác biệt giữa hệ thống chữa cháy khí trơ với CO2 là khí trơ không gây hiệu ứng nhà kính, không ảnh hưởng đến môi trường.
Với những ưu điểm được nêu ở trên khí Nitơ (khí trơ) cũng là hệ thống PCCC cho các phòng thiết bị điện rất hiệu quả nhưng Nitơ vẫn chưa đảm bảo an toàn cho con người.
5. Hệ thống chữa cháy tự động Stat-X
Stat-X dập tắt đám cháy bằng cách bẻ gãy chuỗi phản ứng hóa học cháy.
Có 3 dòng sản phẩm Stat-X: loại kích hoạt bằng điện, loại kích hoạt bằng nhiệt và loại quả ném.
a) Loại kích hoạt bằng điện: Thành phần bao gồm phần cơ (Bình Stat-X) và phần điện (trung tâm điều khiển, đầu dò khói, đầu dò nhiệt, nút nhấn, chuông còi đèn), không cần hệ thống ống dẫn đầu phun.
Ứng dụng:
phòng trung tâm dữ liệu,
- Tủ điện,
- Trạm phát sóng,
- Trung tâm điều khiển,
- Máy CNC,…
b) Loại kích hoạt bằng nhiệt chỉ cần bình Stat-X và một đầu dò nhiệt kèm theo bình.
Ứng dụng chữa cháy cho Ô tô, tủ điện, tua-bin gió năng lượng…
c) Quả ném có kích thước và khối lượng nhỏ, phù hợp cho việc chữa cháy tức thời ở các đám cháy nhỏ hoặc để mở đường thoát ra ở các đám cháy lớn.
Stat-X (Aerosol Stat-X) là hệ thống PCCC có nguồn gốc từ Mỹ, đây là hệ thống PCCC cho các phòng thiết bị điện được nhiều đơn vị lựa chọn, Stat-X không những chữa cháy hiệu quả mà nó còn đảm bảo an toàn cho con người và thiết bị, giá cả phải chăng.
6. Hệ thống chữa cháy tự động FM-200, Novec 1230
FM-200 (HFC-227ea) là một khí sạch, an toàn trong việc dùng để chữa cháy. FM-200 không phá hủy tầng ozone, không dẫn điện, sạch và không để lại cặn bã sau khi phun.
Nguyên lý chữa cháy là hấp thụ mạnh nhiệt lượng và làm dập tắt đám cháy.
7. Hệ thống Novec 1230
Novec 1230 được gọi là nước khô, có đầy đủ các đặc tính của nước, nhưng không có tính bám dính như nước, khả năng dập lửa cao hơn nước nhiều.
Thành phần của 2 hệ thống (có bình chữa cháy đã được nạp hóa chất chữa cháy, hệ thống van, đầu phun) và phần điện (có trung tâm điều khiển, đầu dò khói, đầu dò nhiệt, nút nhấn, chuông còi đèn).
Hệ thống FM-200 và Novec 1230 phù hợp chữa cháy nơi có người làm việc với những ưu điểm như:
- An toàn cho sức khoẻ con người,
- Không làm hư hỏng thiết bị khi phun xả,
- Nhanh, hiệu quả (thời gian phun xả 5-10s) dập tắt đám cháy trong vòng 10s,
- Không để lại cặn bã sau khi phun.
- Đặc biệt Novec 1230 hoàn toàn không gây hiệu ứng nhà kính, mức độ gây hiệu ứng nhà kính của FM-200 rất nhỏ, chỉ 0.000005625%.
Ứng dụng:
- Phòng thiết bị viễn thông
- Phòng máy tính
- Phòng điều khiển
- Phòng máy cho tàu biển
- Thư viện sách quý hiếm
- Viện bảo tàng
- Phòng trưng bày nghệ thuật
- Thiết bị ghi hình và kho lưu trữ
- Ngành công nghiệp hoá dầu
- Phòng chứa thiết bị y tế
- Phòng thiết bị điện tử và kho dữ liệu, kho lưu trữ và những phòng thiết bị đắt tiền
Với những ưu điểm trên hệ thống FM-200 và Novec 1230 là hệ thống PCCC tuyệt vời để sử dụng chữa cháy cho các phòng thiết bị điện. Về giá thành FM-200 rẻ hơn so với Novec 1230.
III. Sử dụng hệ thống PCCC cho các phòng thiết bị điện
Trước đây, CO2 được sử dụng rộng rãi để chữa cháy vì giá thành rẻ. Nhưng do các vấn đề về môi trường cũng như ảnh hưởng đến sức khỏe con người nên người ta dần chuyển qua các loại khí trơ và các chất chữa cháy mới.
Tuy nhiên, khi sử dụng các loại khí trơ, người ta lại nhận thấy nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe con người khi nó làm giảm nồng độ oxi dưới giới hạn an toàn.
Cho nên hiện nay, xu hướng ở các nước đang phát triển, họ đang dần chuyển từ CO2, khí trơ sang FM-200, Stat-X vì tính an toàn của sản phẩm và giá cả phải chăng. Còn ở các nước đã phát triển thì xu hướng đang là Novec 1230.